تیوب اکسپندر(Tube Expander)

تیوب اکسپندر (Tube Expander) ابزاری تخصصی است که برای افزایش قطر داخلی لوله‌ها به صورت دقیق و کنترل شده استفاده می‌شود. این ابزار به منظور ایجاد اتصال محکم و بدون نشتی بین یک لوله و یک صفحه یا ورق (Tube Sheet) در تجهیزاتی مانند مبدل‌های حرارتی، بویلرها و کندانسورها کاربرد دارد.

نحوه عملکرد
عملکرد تیوب اکسپندر بر اساس انبساط شعاعی لوله است. این ابزار از اجزای اصلی زیر تشکیل شده است:

ماندرل (Mandrel): یک شفت مخروطی شکل که نیروی محرکه را به غلطک‌ها منتقل می‌کند.

غلطک‌ها (Rollers): قطعات مخروطی کوچکی که به صورت متقارن در اطراف ماندرل قرار دارند.

هنگامی که تیوب اکسپندر در داخل لوله قرار می‌گیرد، ماندرل شروع به چرخش می‌کند. با چرخش ماندرل، غلطک‌ها به سمت بیرون فشار داده می‌شوند و به دیواره داخلی لوله نیروی شعاعی وارد می‌کنند. این فشار باعث انبساط پلاستیکی لوله می‌شود، به طوری که لوله به دیواره‌های سوراخ مربوطه در صفحه (Tube Sheet) چسبیده و یک اتصال فلز به فلز بسیار محکم و بدون درز ایجاد می‌کند. این فرآیند، علاوه بر استحکام مکانیکی، انتقال حرارت بین لوله و صفحه را نیز بهینه می‌سازد.

انواع تیوب اکسپندر
تیوب اکسپندرها بر اساس مکانیزم محرک خود به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند:

مکانیکی: این نوع با استفاده از نیروی دست (با آچار) یا موتورهای برقی/پنوماتیکی کار می‌کند.

هیدرولیکی: با استفاده از فشار روغن برای انبساط لوله‌ها عمل می‌کند و معمولاً برای لوله‌های با قطر بزرگ و دیواره ضخیم مناسب است.

پنوماتیکی: از هوای فشرده برای تامین نیروی لازم بهره می‌برد.

برقی/شارژی: ابزارهای قابل حمل و کارآمد که برای سهولت استفاده در محیط‌های مختلف طراحی شده‌اند.

کاربردها
اصلی‌ترین کاربرد تیوب اکسپندر در صنایعی است که با مبدل‌های حرارتی سر و کار دارند، از جمله:

صنایع نفت و گاز: در پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها برای ساخت و تعمیر مبدل‌ها و کندانسورها.

نیروگاه‌ها: برای تعمیر و نگهداری بویلرها و تجهیزات تولید بخار.

صنایع تهویه مطبوع (HVAC): در تولید چیلرها و سیستم‌های تبرید.